İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartlarının önemi, iş yerlerinde güvenli bir çalışma ortamı sağlamak ve çalışanların sağlığını korumak için büyük öneme sahiptir. Bu bağlamda, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği, iş ekipmanlarının tasarımı, seçimi, kullanımı ve bakımı ile ilgili asgari güvenlik şartlarını belirler. Bu blog yazısında, yönetmeliğin kilit noktalarını ve iş yerlerinde nasıl uygulanabileceğini inceleyeceğiz.
İş Ekipmanlarında Asgari Güvenlik Şartları
Yönetmelik, iş ekipmanlarında bulunması gereken asgari güvenlik şartlarını detaylı bir şekilde açıklar. Bu şartlar, iş ekipmanlarının güvenli kullanımı ve bakımı için esastır ve aşağıdaki gibi özetlenebilir:
İş ekipmanlarının, kullanıldığı işin doğasına uygun ve güvenli olması (2).
İş ekipmanlarında bulunan kumanda cihazlarının açıkça görülebilir ve tanınabilir olması, uygun şekilde işaretlenmesi ve tehlikeli bölgelerin dışına yerleştirilmesi (3).
İş ekipmanlarının çalıştırılması ve durdurulması sırasında çalışanların maruz kaldığı tehlikelere karşı yeterli zaman ve imkân sağlayan tedbirlerin alınması (4).
İş ekipmanlarının çalıştırılması için yapılmış kumandaların ancak bilerek ve isteyerek kullanılması ile sağlanması (5).
İş ekipmanlarında tam ve güvenli bir şekilde durdurma sistemi bulunması ve durdurma sistemlerinin çalıştırma sistemlerine göre öncelikli olması (6).
İş Ekipmanlarının Tasarımı ve Seçimi
İş ekipmanlarının tasarımı ve seçimi sırasında yönetmeliğe uygun şekilde hareket edilmelidir. Bu, iş ekipmanlarının güvenlik açısından doğru tasarım ve seçim kriterlerine göre değerlendirilmesini ve risk değerlendirmesinin yapılmasını gerektirir (7). Risk değerlendirmesi, iş ekipmanının kullanımı sırasında meydana gelebilecek tehlikelerin ve bu tehlikelerin etkilerinin belirlenmesine ve önlem alınmasına yardımcı olur (8).
İş Ekipmanlarının Kullanımı ve Bakımı
Yönetmelik, iş ekipmanlarının kullanımı ve bakımı ile ilgili şartları da belirlemektedir. İş ekipmanlarının kullanımı sırasında, aşağıdaki önlemler alınmalıdır:
İş ekipmanlarının kullanımı sırasında, çalışanların güvenliği ve sağlığı açısından önemli tehlikelerin ortadan kaldırılması veya en aza indirilmesi (9).
Çalışanların iş ekipmanlarını kullanmadan önce gerekli eğitim ve bilgilendirmelerin sağlanması, kullanım kılavuzlarının ve talimatlarının bulunması (10).
İş ekipmanlarının düzenli aralıklarla bakımının yapılması, arızaların tespit edilmesi ve gerekli onarımların gerçekleştirilmesi (11).
İş ekipmanlarının periyodik kontrolünün yapılması, kontrol sonuçlarının kaydedilmesi ve ilgili düzenlemelere uygun olarak raporlanması (12).
İş Sağlığı ve Güvenliği Organizasyonu
İş sağlığı ve güvenliği organizasyonu, yönetmeliğin uygulanması ve iş ekipmanlarının güvenli kullanımı için önemlidir. İşverenler, aşağıdaki görev ve sorumlulukları yerine getirmelidir:
İş sağlığı ve güvenliği politikalarının oluşturulması, uygulanması ve sürekli iyileştirilmesi (13).
İş ekipmanlarının güvenli kullanımı ve bakımı için gerekli kaynakların sağlanması (14).
İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin düzenli olarak verilmesi, çalışanların bilgi ve becerilerinin geliştirilmesi (15).
İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliğine uygun çalışma ortamının sağlanması ve denetlenmesi (16).
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği, iş yerlerinde güvenli bir çalışma ortamı sağlamak ve çalışanların sağlığını korumak için büyük öneme sahiptir. İşverenler ve çalışanlar, yönetmelik hükümlerine uyarak iş ekipmanlarının güvenli kullanımını sağlamalı ve sürekli iyileştirme süreçlerini desteklemelidir. Bu sayede, iş kazaları ve meslek hastalıkları önlenerek, iş yerlerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlanabilir.
Referanslar:
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği.
Avrupa ve Amerika standartlarına göre ideal uygulamaları
Makine emniyeti, iş yerlerinde güvenli bir çalışma ortamı sağlamak ve çalışanların sağlığını korumak için kritik öneme sahiptir. Avrupa ve Amerika'daki önde gelen sağlık ve güvenlik kurumları, makine emniyeti ile ilgili öneriler ve standartlar geliştirmiştir. EU-OSHA, OSHA ve ISO'nun makine emniyetine dair rehberlikleri ve standartlarına göre ideal uygulamaları inceleyeceğiz.
EU-OSHA: İş Ekipmanları
EU-OSHA, iş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik konusunda geniş bilgi ve rehberlik sağlamaktadır (EU-OSHA, n.d.). Bu rehberlikler, iş ekipmanlarının tasarımı, seçimi, kullanımı ve bakımına odaklanmaktadır. İş ekipmanlarının güvenli kullanımını sağlamak için, EU-OSHA'nın şu önerilere uyulması gerekmektedir:
İş ekipmanlarının doğru şekilde tasarlanması, kullanıcı dostu olması ve işlevsel olması (EU-OSHA, n.d.).
İş ekipmanlarının düzenli olarak kontrol edilmesi ve bakımının yapılması (EU-OSHA, n.d.).
Çalışanların, iş ekipmanlarını kullanmadan önce gerekli eğitim ve bilgilendirmeye tabi tutulması (EU-OSHA, n.d.).
OSHA: Makine Koruyucuları
OSHA, makine koruyucularının kullanımı ve uygulamalarına dair önemli bilgiler sunar (OSHA, n.d.). Makine koruyucuları, iş ekipmanlarının kullanımı sırasında çalışanların güvenliğini sağlamak için kullanılır. OSHA'nın önerilerine göre, makine koruyucuları şu şekilde olmalıdır:
Makine koruyucularının, makinenin hareketli parçalarını, çalışanların hareketli parçalara erişimini ve çalışma alanında oluşabilecek tehlikeleri engellemesi (OSHA, n.d.).
Makine koruyucularının, çalışma süreçlerine engel olmamalı ve kullanıcı dostu olmalıdır (OSHA, n.d.).
Makine koruyucularının, düzenli olarak kontrol edilmesi ve bakımının yapılması (OSHA, n.d.).
ISO 12100:2010: Makine Güvenliği Genel İlkeleri
ISO 12100:2010 standardı, makine güvenliği ile ilgili genel ilkeleri, risk değerlendirmesi ve risk azaltma yöntemlerini belirlemektedir (ISO, n.d.). ISO 12100:2010 standardına göre makine emniyeti şu şekilde sağlanmalıdır:
Makinelerin tasarımı ve imalatı sırasında, tehlike kaynaklarının belirlenmesi ve bu tehlikelerin ortadan kaldırılması veya en aza indirilmesi için uygun önlemlerin alınması (ISO, n.d.).
Risk değerlendirmesi sürecinin uygulanması, çalışanların maruz kalabileceği tehlikelerin ve bu tehlikelerin etkilerinin analiz edilmesi ve değerlendirilmesi (ISO, n.d.).
Risk azaltma stratejilerinin uygulanması, öncelikle tehlike kaynaklarının ortadan kaldırılması veya en aza indirilmesi, ardından koruyucu önlemler ve güvenlik sistemlerinin kullanılması ve son olarak da eğitim ve bilgilendirme sağlanması (ISO, n.d.).
Sonuç:
Makine emniyeti, çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak için büyük öneme sahiptir. EU-OSHA, OSHA ve ISO gibi önde gelen sağlık ve güvenlik kurumları, makine emniyetine dair öneriler ve standartlar sunarak iş yerlerinde güvenli çalışma ortamları oluşturulmasına katkıda bulunmaktadır. İşverenler ve çalışanlar, bu kurumların rehberliklerine ve standartlarına uyarak makine emniyetini sağlamalı ve sürekli iyileştirme süreçlerini desteklemelidir. Bu sayede, iş kazaları ve meslek hastalıkları önlenerek, iş yerlerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlanabilir.
Referanslar:
EU-OSHA. (n.d.). Work equipment. Retrieved from https://osha.europa.eu/en/themes/work-equipment
OSHA. (n.d.). Machine guarding. Retrieved from https://www.osha.gov/machine-guarding
ISO. (n.d.). ISO 12100:2010 Safety of machinery — General principles for design — Risk assessment and risk reduction. Retrieved from https://www.iso.org/standard/51528.html"
Bu referansları temel alarak, makine emniyetinin nasıl sağlanması gerektiğine dair önemli adımları şu şekilde sıralayabiliriz:
İş ekipmanlarında makine emniyetinin sağlanması, çalışanların sağlık ve güvenliği için büyük öneme sahiptir. Aşağıda belirtilen uygulamalar, iş ekipmanlarında emniyetin artırılmasına ve iş kazalarının önlenmesine katkıda bulunur:
Makine tasarımı: ISO 12100:2010 standardında belirtilen genel ilkeler doğrultusunda, iş ekipmanlarının tasarımında risk değerlendirmesi ve risk azaltma yöntemleri kullanılmalıdır (ISO, n.d.). Bu sayede, iş ekipmanlarının güvenli kullanımı sağlanır ve çalışanlar üzerindeki tehlikeler azaltılabilir.
Makine muhafazaları: OSHA'nın "Machine Guarding" başlıklı yayınında belirtildiği gibi, hareketli parçalar ve tehlikeli bölgeler muhafaza veya kapatılmalıdır (OSHA, n.d.). Bu uygulama, çalışanların hareketli parçalarla temas etmesini engelleyerek yaralanma riskini azaltır.
Acil durdurma sistemleri: EU-OSHA'nın "Work equipment" başlıklı yayınına göre, iş ekipmanlarında acil durumlar için güvenli bir şekilde durdurma sistemleri bulunmalıdır (EU-OSHA, n.d.). Bu sistemler, çalışanların tehlikeli durumlarda hızlı ve etkili bir şekilde ekipmanı durdurabilmesine olanak tanır.
Eğitim ve sertifikasyon: Çalışanların iş ekipmanları konusunda uygun eğitim ve sertifikasyon programlarına katılması önemlidir. Bu, iş ekipmanlarının güvenli kullanımı konusunda çalışanların bilgi ve beceri düzeyini artırarak, iş kazalarının önlenmesine yardımcı olur.
Periyodik bakım ve denetim: İş ekipmanlarının düzenli olarak bakımının ve denetiminin yapılması, güvenlik açısından önemlidir. Bu uygulama, ekipmanın performansını ve güvenilirliğini sürekli olarak izlemeye ve olası arızaları, kusurları veya güvenlik risklerini erkenden tespit etmeye olanak tanır. Ayrıca, periyodik bakım ve denetimler, ekipman ömrünü uzatarak maliyetleri düşürmeye ve iş verimliliğini artırmaya da katkıda bulunur. İşletmeler, bu süreçlerin düzenli olarak gerçekleştirilmesini sağlamak için uygun planlama ve kayıt tutma sistemlerini kullanmalıdır.
İşaret ve uyarılar: İş ekipmanlarında tehlikeli bölgeler ve hareketli parçalar, uygun şekilde işaretlenmiş ve uyarı levhaları kullanılarak belirgin hale getirilmelidir. Bu, çalışanların potansiyel tehlikelerden haberdar olmasını ve gerekli önlemleri almasını sağlar (EU-OSHA, n.d.).
Acil durum prosedürleri: İş ekipmanlarında olası acil durumlara yönelik prosedürlerin belirlenmesi ve çalışanlara eğitimin verilmesi önemlidir. Bu sayede, acil durumlarda çalışanlar hızlı ve doğru şekilde müdahale edebilir (OSHA, n.d.).
Sürekli iyileştirme: İş ekipmanlarında güvenliği sağlamak için sürekli iyileştirme ve geliştirme yaklaşımı benimsenmelidir. ISO 12100:2010 standardı doğrultusunda, risk değerlendirmesi ve risk azaltma süreçleri sürekli olarak gözden geçirilmeli ve güncellenmelidir (ISO, n.d.).
Sonuç olarak, iş ekipmanlarında makine emniyetinin sağlanması için alınması gereken önlemler ve uygulanması gereken yöntemler, çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak adına büyük öneme sahiptir. Bu yaklaşımlar sayesinde, iş kazaları ve meslek hastalıkları önlenerek, iş yerlerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlanabilir.
Kullanım Şartları
